Տնային աշխատանք

Լրացնում ենք նախադասություններում բաց թողնված ծավալուն որոշիչներն ու կետադրում նախադասությունները:
1.Իմ սիրելի գիրքը, որը ես կարդացել էի շատ վաղուց, դրված էր սեղանին:
2.Ընկերներս, որոնց ես շուտվանից եմ ճանաչում, գիտեն ուրախացնել ու ոգևորել ինձ:
3.Ամանորը, որը սիրում են բոլոր մարդիկ, մեծերի ու մանուկների սիրելի տոներից է:
4. Նոր դուրս եկած ֆիլմը շատ էր հուզել բոլորին:
5. Անիմաստ բաներից խոսացող մարդիկ ինձ դուր չեն գալիս:
6.Հարգում եմ մարդկանց, որոնք ավտոբուսում իրենց տեղը զիջում են մեծերին:
7.Սիրում եմ հերոսներին, որ իրենց կյանքը չեն խնայում հայրենիքի համար:
8.Պետք է գնահատես ընտանիքդ, որը ամեն պահի քո կողքին է:

Հարավարևմտյան Ասի

1.Ուրվագծային քարտեզի վրա նշել հարավ-արևմտյան Ասիայի երկրները և այդ երկրների ափերը ողողող ջրային ավազանները:

2.Ինչպիսին է Հարավ-արևմտյան Ասիայի աշխարհագրական դիրքը։
Հարավ-արևմտյան Ասիան գտնվում է շատ ծովերի շրջապատման մեջ, որոնցից են Արաբական, Սև, Կարմիր, Կասպից ծովերը և Ադենի, Օմանի և Պարսից ծոցերը։ Հարավ-արևմտյան Ասիան լի է լեռներով։ Այնտեղ են գտնվում Հիմալայան լեռները և լեռնային և քարքարոտ վայրերը կազմում են ամբողջ տարածքի 3/5-րդ մասը։

3.Որոնք են հարավ-արևմտյան Ասիայի տնտեսական զարգացման խոչընդոտներն ու խթանիչները։
Հարավ-արևմտյան Ասիայի զարգացման նախադրյալներն են բնական ռեսուրսները, ջրային ավազանները, աշխարհագրական դիրքը և բնակլիմայական պայմանները։ Այնտեղ լավ է զարգացած գյուղատնտեսությունը և արդյունաբերությունը։ Հարավ-արևմտյան Ասիան հարուստ է նավթով, գազով, օգտակար հանածոներով, անապատներով, բուսականությամբ, կենդանիներով։ Խոչնդոտներից մեկը կարող է լինել այն, որ այնտեղ ավելի շատ զարգացած է գյուղանտեսությունը և արդյունաբերությունը և այդ պատճառով այդքան լավ չի կարող զարգանալ։ Նաև խոչնդոտ է այն, որ Հարավ-արևմտյան Ասիայում առաջանում են հակասություններ։

4.Ինչով է պայմանավորված հարավ-արևմտյան Ասիայի մի շարք երկրներում տղամարդկանց մեծ թիվը։
Հարավ-արևմտյան Ասիայում տղամարդկանց թիվը ավելի մեծ է, որովհետև այնտեղ հիմնական կրոն է համարվում մահմեդականությունը։ Այսինքն այդ ամենը կախված է կրոնից։ Նաև կարող է ավելիմեծ լինել թիվը աշխատուժի պակասի պատճառով։

5.Ինչ դեր ունի հարավ-արևմտյան Ասիան ամողջ աշխարհում։
Հարավ-արևմտյան Ասիան ամբողջ աշխարհ է արտահանում նավթ, գազ, օգտակար հանածոներ, բուսաբուծական և անասնապահական արտադրանքներ, գործվածքներ և տնային արտադրանքներ։ Հարավ-արևմտյան Ասիան ունի շատ կապեր այլ երկրների միջև։ Հարավ-արևմտյան Ասիան հարուստ է նավթով, գազով, ջրային ավազաններով և իր մեծ դերն է կատարում ամբողջ աշխարհում։

Holiday or vacation?

Read
How much do you know about North America? Do the quiz. For each question, circle one answer: a, b or c.
1.In land size, Canada is … the USA.
. a) bigger than
. b) smaller than
. c) the same size are

2.About … million people live in Canada.
. a) 20
. b) 30
. c) 50

3.The city in the Canada with the largest population is …
. a) Vancouver
. b) Montreal
. c) Toronto

4.The city in the USA with the largest population is …
. a) New York
. b) Los Angeles
. c) Washington

5.Vancouver is in a part of Canada called …
. a) California
. b) British Columbia
. c) Alberta

6.The two most common languages in Vancouver are …
. a) English and French
. b) English and Spanish
. c) English and Chinese

7.The most popular sport in Canada is …
. a) baseball
. b) ice hockey
. c) basketball

8.It’s about … kilometres from Vancouver to San Francisco.
. a) 500
. b) 1,200
. c) 1,500

9.The Rokcy Mountains are in …
. a) Canada only
. b) the USA only
. c) both Canada and the USA

Հարցեր

1.Որո՞նք են կոնֆլիկտի պատճառները։
Կոնֆլիկտը տարբեր տարաձայնություններն են, որոնք ծագում են հասարակության անդամների միջև: Օրինակ՝ կոնֆլիկտ կարող են առաջացնել տարբերվող  կրոնական հայացքները, տարբերվող գիտելիքները, մասնագիտական կարգավիճակը, շահերը և այլն:

2.Ինչպե՞ս եք ձեզ դրսևորում կոնֆլիկտային վիճակներում։
Ես ինձ կոնֆլիկտների ժամանակ այդքան էլ հանգիստ չեմ դրսևորում։

3.Ինչպիսի՞ն կլիներ մեր հասարակությունը եթե, կոնֆլիկտներ չլիներ։
Ըստ ինձ մարդիկ կլինեին ավելի բարի և ոչ ագրեսիվ, նաև չէին նեղանա իարից։

4.Մարդկային բնավորության, ո՞ր գծերն են նպաստում կոնֆլիկտների առաջացմանը։
Չարությունը, նախանձը, տարբեր աշխարհայացքը և այլն։

5.Որո՞նք են համագործակցության առավելությունները։
Չգիտեմ։

6.Կարելի է՞ ասել, որ չհամագործակցող մարդը վատ մարդ է։
Իհարկե ոչ, քանի որ դա նրա իրավունքն է։

7.Արդյո՞ք ճիշտ է մարդուն ստիպել, որ համագործակցի։
Ոչ, քանի որ դա մարդու իրավունքների խախտում է։

8.Արդյո՞ք միշտ ճիշտ է համագործակցելը։
Ոչ, որովհետև բոլորի հետ չէ, որ պետք է համագործակցել։

9.Մեկ փչացած խնձորը կարող է՞ փչացնել մեկ ամբողջ դույլ խնձորը։
Տարբեր դեպքերում տարբեր է։ Որոշ դեպքերում մեկ փչացած խնձորը կարող է փչացնել մեկ դույլ խնձորը, որոշ դեպքերում էլ հակառակը։

Տնային աշխատանք

1.Հարցական դերանունները փոխարինի´ր համապատասխան որոշիչ բառակապակցություններով:
Հեռագիրը` թագավորական ստորագրությամբ, բերել էին գիշերը:
Ծաղիկը` մեծ և գեղեցիկ, դաշտում կարծես միակն էր:
Աշունը շուկան լցրել է մրգերով` անուշահամ և անուշաբույր:
Նրա հիասթափությունը մատնում էին աչքերը` կարմիր ու արցունքոտ:
Մի ժպիտ` գեղեցիկ ու վառ, թառել էր դեմքին:

2.Կետադրի՛ր:
Ընկերս՝ զվարթ ու կատակաբան, շուրջն էր հավաքել բոլոր հյուրերին:
Կանաչազարդ դաշտավայրը՝ ցողված վաղորդյան մարգարիտներով, վառվում էր ծիածանի ամենանուրբ գույներով:
Այդ առավոտ տեսածս առաջին բանը մեր ծիրանենին էր՝ ծաղկազգեստ ու բուրող:
Մայրամուտին ծովը՝ շառագույն ու հանդարտ, հանկարծ ալեկոծվեց:

Հայոց լեզու

1.Կետերը փոխարինիր ինչպիսի՞ կամ ո՞ր հարցերին պատասխանող բառերով կամ բառակապակցություններով (որոշիչներով):
Օրինակ` … ջրով լվացվեց: Զուլալ  ջրով լվացվեց: Սարերից եկող ջրով լվացվեց:
Սարերի ծաղիկներն օրորվում են մեղմ զեփյուռից:
Ամեհի գետը ողողել էր, հնամյա քաղաքի տներն ու պարիսպները:
Բանիմաց ճանապարհորդը պատմում էր, շատ մեծ անապատի մասին:
Գետը թափանցիկ շղարշով էր ծածկվել:
Լեռների, գիշերային ստվերները ծածկել էին գյուղի դաշտերն ու հովիտները:
Հնէաբանները ավիրված դամբարանից հին գործիքներ գտան:

2.Տրված ծավալուն որոշիչներն ավելացրո՛ւ ընդգծված գոյականներին այնպես, որ լինեն նրանցից առաջ և հետո: Կետադրությանն ուշադրությո՛ւն դարձրու:
Օրինակ` Ծեր ու իմաստուն հեքիաթասաց: Ջրաղացը լռել էր արդեն: — Ծեր ու իմաստուն հեքիաթասաց ջրաղացը լռել էր արդեն:
Ջրաղացը` ծեր ու իմաստուն հեքիաթասաց, լռել էր արդեն:
Արդեն լռել էր ջրաղացը` ծեր ու իմաստուն հեքիաթասաց:

Խուճապահար թռչունի նման: Մի աղջիկ մոտեցավ հավաքվածներին:
Մի աղջիկ՝ խուճապահար թռչունի նման, մոտեցավ հավաքվծնեին։
Մի աղջիկ մոտեցավ հավաքվածներին՝ խուճապահար թռչունի նման։

Վերջալույսի շողերով օծված: Լեռն առասպելական մի նահապետ էր կարծես:
Լեռը՝ վերջալույս շողերով օծված, առասպելական մի նահապետ էր կարծես:
Լեռն առասպելական մի նահապետ էր կարծես՝ վերջալույս շողերով օծված։

Կարկաչուն ու հստակ ձայնը գլուխը գցած: Զանգը բոլորին հավաքում էր եկեղեցում:
Զանգը՝ կարկաչուն ու հստակ ձայնը գլուխը գցած, բոլորին հավաքում էր եկեղեցում։
Զանգը բոլորին հավաքում էր եկեղեցում՝ կարկաչուն ու հստակ ձայնը գլուխը գցած։

3.Նախորդ վարժության օրինակների օգնությամբ բացատրի՛ր, թե ե՛րբ և ինչպե՛ս է տրոհվում ծավալուն որոշիչը (որոշիչ բառակապակցությունը):
Եթե որոշիչը գրվում է գոյականից առաջ, տրոհվում է բութով և ստորակետով, իսկ եթե գրվում է գոյականից հետո տրոհվում է ստորակետով։

Հայոց լեզու

Ամանորյա ավանդական կերակուրները Ֆինլանդիայում սալորի կիսելն ու բրնձի շիլան են: Ձմեռ պապին այս երկրում կոչում են Joulupukki, ով նախկինում ամանորյա նվերները բերելիս գալիս էր երկար ճիպոտով և տուն մտնելիս հարցնում. «Արդյոք այս տանը խելոք երեխաներ կա՞ն»: Մեր օրերում նման կերպով երեխաներին վախեցնելն այլևս չի գործում Ֆինլանդիայում. փոքրիկները ստանում են միայն իրենց երազած նվերները:

Հայոց լեզու

Տրված համառոտ նախադասություններն ընդարձակում ենք՝ գոյականական և բայական անդամներին ավելացնելով երկրորդական անդամներ: Գլխավոր անդամները մգեցնում ենք, երկրորդականները դարձնում ենք շեղատառ:

.Ցուրտ ձմեռը հանկարծակի եկավ մեր այգի:
.Գեղեցիկ աղջիկը մոռացավ իր անունը:
.Փոքր տնակը լուսավորվեց գունավոր լույսերով:
.Վայրի անտառը գիշերը արթնացավ քնից:
.Սուսի հայրը զայրանում էր իր մոր վրա:
.Մեր բակում երգում էր թռչունը իր բնից:
.Տուն պիտի վերադառնար ընկերը բանակից:
.Ծաղիկ կբերեր տղան իր տատիկի համար:
.Նրա ողջ լինելու հույսն ապրել էր մեր սրտերում:

Read

BICYCLE REVOLUTION?
1.Like all big cities, Paris has a traffic problem: lots of cars, lots of traffic jams and lots of pollution from exhaust fumes. So in 2007, the city began a scheme to improve the situation. Under the Velib scheme (‘Velib’ comes from vélo liberté, or bicycle freedom’) people can take a bicycle, use it for as long as they want, and then leave it at the same or another bicycle station. The first half-hour on the bike is free, but if you don’t return it after 30 minutes, you have to pay. But it’s only €1 a day or €29 a year! The bicycles are heavy (25 kg), and they are all grey and have baskets. There are about 20,000 of them in the city, and around 1,450 bicycle stations. So there are a lot more Velib stations than the 298 metro stations!

2.Paris is not the first city to have a scheme like this — not even in France, where Lyon started a ‘free’ bicycle scheme many years ago. And not everybody thinks it’s a great idea. One Parisian said, ‘These bicycles are only for short journeys. If people want to travel across the city, they won’t use a bicycle — they’ll still use their cars.’

3.A city spokesman said, ‘The bicycle scheme won’t solve all our traffic problems, of course. But it might reduce pollution levels in the atmosphere. Traffic, together with factory fumes, is a big problem. Everyone knows about global warming and dramatic climate changes — we know this is partly because rainforests are disappearing. But it’s also because there’s so much pollution in the world and we can help improve the situation right here. The bikes might help people to lead a healthier life, too. There aren’t any simple answers to traffic problems and pollution in cities. But unless we do something now, there will be more traffic jams and temperatures will continue to rise, so the problems in our environment will get worse.’

Հարավային Ասիա

1.Ի՞նչ առանձնահատկություններ ունի Հարավային Ասիա տարածաշրջանը:
Հարավային Ասիան ակնառու ֆիզիկաշխարհագրական հատկանիշներով առանձացած, է մյուս տարածաշրջաններից: 

2.Ի՞նչ դեր ունի Հարավային Ասիան համաշխարհային տնտեսությունում:
Հարավային Ասիան աշխարհի առաջատարն է թեյի, ոսպի, ջուտի, գետնանուշի, գարու, բրնձի, ցորենի, բամբակի և այլ բույսերի համախառն բերքով: Հարավային Ասիայի ընդերքի հարստություններից առանձնանում են քարածուխը, երկաթի և մանգանի, քրոմի, տիտանի հանքաքարերը:

3.Որո՞նք են Հարավային Ասիայի երկրների տնտեսության մասնագիտացված ճյուղերը:
Հարավային Ասիայի երկրների տնտեսությունը թույլ զարգացած է: Խոշոր արդյունաբերական ներուժ ունեն միայն Հնդկաստանն ու Պակիստանը: Մյուսները հիմնականում հետամնաց գյուղատնտեսական երկրներ են: Գյուղատնտեսության մեջ գերակշռողը բուսաբուծությունն է:

4.Քարտեզի վրա նշել Հարավային Ասիայի երկրները և այդ երկրների ափերը ողողող ջրային ավազանները: